RESTACNE/ LITTEKENS
Wat is het verschil tussen restacne en littekens?
Restacne is het eindstadium van een active acne. Hier zijn de restanten van de acne nog zichtbaar. Restacne is te herkennen aan verschillende soorten acne littekens, grove poriën, rood-paarse of bruine pigmentvlekken als gevolg van eerdere ontstekingen (Huidzorg Houten B.V., 2021).
Een litteken is het bindweefsel dat normaal weefsel vervangt dat is vernietigd door trauma of ziekte. Lees verder om te kijken hoe een litteken precies ontstaat (Groot & Toonstra, 2012).
HOE ONTSTAAT EEN LITTEKEN?
Beschadiging van de huid tot in de lederhuid (dermis) of dieper leidt altijd tot een litteken omdat de lederhuid niet geheel kan regenereren tijdens het herstellen. Meestal resulteert een trauma in een (bijna) vlak en weinig opvallend litteken. In een aantal gevallen echter blijft na een verwonding/ ontsteking een verheven (hypertrofisch) litteken of juist een ingezonken (atrofisch) litteken. Wat er in de wondgenezing fout gaat, waardoor een hypertrofisch litteken of een keloïd ontstaat, is onbekend (Groot & Toonstra, 2012).
TYPEN LITTEKENS
Om acne littekens te kunnen herkennen, is het belangrijk om alle typen littekens te kennen.
NORMALE LITTEKENS
Dit is het ideale litteken. Normale littekens zijn plat, smal en lichter van kleur dan gezonde huid. In de eerste 6 weken na het sluiten van de wond kunnen normale littekens nog jeuken, rood of verdikt zijn. Na deze periode zullen deze klachten afnemen. Vervolgens hebben normale littekens nog ongeveer 1 jaar nodig om zich definitief te vormen en een kleur aan te nemen.
Het is verstandig om normale littekens direct na wondsluiting geregeld te hydrateren met een goede littekencrème. Hiermee kun je voorkomen dat een normaal litteken zich doorontwikkeld tot een probleemlitteken. Deze littekens zijn meestal littekens na een operaties (Idiots, 2019).
VERHEVEN (HYPERTROFISCHE) LITTEKENS
Hypertrofisch komt van het Latijnse woord voor verdikking of overmatige groei. Hypertrofische littekens zijn probleemlittekens (abnormale verdikkingen). Ze ontstaan ongeveer 6 weken nadat de wond is gesloten. Deze probleemlittekens kun je herkennen als de roodheid en verdikking van het litteken blijft toenemen. Hypertrofisch littekens zijn vaak rood en verheven. Bovendien kunnen ze jeuken, pijn doen en trekken aan de huid. Hypertrofische littekens steken ver boven de gezonde huidrand uit maar woekeren niet. De genezing van hypertrofische littekens kan wel 2 jaar duren.
Door een hypertrofische verdikking met een goede hydraterende littekencrème te behandelen zorg je voor sneller herstel en minder littekenklachten. Hypertrofische littekens komen bij mensen met alle huidtypen voor, maar het risico neemt toe naarmate de huid donkerder gepigmenteerd is (Groot & Toonstra, 2012)
KELOÏD LITTEKEN
Keloïd betekent littekengezwel of woekering van een litteken. Keloïde littekens zijn net als hypertrofische littekens probleemlittekens. Deze zijn extremer en hebben meer klachten. Het litteken is extreem verdikt en woekerend en kan veel klachten geven zoals jeuk, ‘trekken’ van de huid en een fel rode of paarse kleur hebben. Deze probleemlittekens kunnen ook zeer pijnlijk zijn als je er bijvoorbeeld op gaat liggen. Keloïde littekens groeien door tot buiten de oorspronkelijke littekengrens en gaan woekeren. Een spontaan herstel zal niet optreden. Keloïde littekens worden door dermatologen behandeld (Idiots, 2019).
Keloïden komen bij mensen met alle huidtypen voor, maar het risico neemt toe naarmate de huid donkerder gepigmenteerd is (Groot & Toonstra, 2012).
Voor meer informatie over acne keloïdalis klik hier.
VERZONKEN (ATROFISCH) LITTEKEN
Atrofie van de huid is gedefineerd als "verlies van weefsel van de opperhuid, lederhuid of onderhuidse weefsel". soms is er geen vervanging van normaal weefsel door bindweefsel. Dan is er strikt genomen geen sprake van een litteken. Een praktische aanpak is om van een atrofisch litteken te spreken wanneer een trauma of een ziekteproces een inkeping in de huid achterlaat (Groot & Toonstra, 2012).
Volgens dermatoloog M.D. Njoo (2019, januari) zijn acne littekens vaak ernstiger wanneer het acne te laat of niet goed wordt behandeld. De littekens kunnen zowel in het gezicht, op de rug als op de borst optreden.
Bij acne zijn er drie belangrijke typen atrofische littekens.
1. Icepick scars
2. Boxcar
3. Rolling scars
3 belangrijkste typen atrofisch litteken bij acne volgens M. D. Njoo (2019)
Icepick scars
Dit zijn puntvormige en diepere littekentjes of putjes in de huid. De opening is daarbij wijder dan het diepere puntje waardoor er een V vorm ontstaan
(ice pick = ijspegeltje)
Boxcar scars
Dit zijn ronde of ovale littekens met scherpe verticale randjes. Deze littekens zijn wijder aan de oppervlakte vergeleken met ice pick littekens, en vormen vaak een U vorm met een brede basis. Boxcar littekens kunnen oppervlakkig of diep zijn.
Rolling scars
Typisch hiervoor zijn de bandvormige diepe of oppervlakkige inzakkingen in de huid die vaak wijder zijn dan 4 tot 5 mm.
BEHANDELINGEN
De behandelingen worden volgens type litteken bepaald.
Er bestaan nog geen algemene richtlijnen voor de optimale behandeling van acne littekens zegt M. D. Njoo (2019). Veel soorten disciplines houden zich bezig met de behandeling van acne littekens, van schoonheidsspecialisten en huidtherapeuten tot cosmetische artsen, dermatologen, plastische chirurgen en algemene chirurgen. Er bestaan verschillende behandelmethoden, zowel medicinaal als operatief en ook zijn er laserapparaten die zichtbare verbetering kunnen geven.
Hieronder vindt u een overzicht van de meest populaire behandelingen die de huidtherapeut kan uitvoeren.
ATROFISCH LITTEKEN
Chemische peelings
Microdermabrasie
Microneedling
(non)ablative lasers
HYPERTROFISCH LITTEKEN
Stikstof
Pulsed dye laser
Microneedling
kijk ook hier voor meer uitleg over de behandelingen bij de huidtherapeut
Een dermatoloog kan je ook helpen met operatieve technieken en injecties.
Bronvermelding
Groot, D. A. C., & Toonstra, J. (2012). Dermatologie voor huidtherapeuten. Boom Lemma.
Huidzorg Houten B.V. (2021, 17 juni). Restacné. Huidzorg Houten. Geraadpleegd op 15 april 2022, van https://www.huidzorghouten.nl/huidaandoeningen/restacne
Idiots, H. (2019, 10 december). De verschillende soorten littekens. ALHYDRAN. Geraadpleegd op 15 april 2022, van https://www.alhydran.nl/de-verschillende-soorten-littekens/
Njoo, D. (2019, 13 januari). Acne littekens. Huidarts.com. Geraadpleegd op 15 april 2022, van https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/acne-littekens/
Afbeeldingen
Boxcar scars. (z.d.). [Foto]. https://www.medicalnewstoday.com/articles/boxcar-scars#what-are-they
Hypertrofisch litteken. (z.d.). [Foto]. https://www.rtlnieuws.nl/lifestyle/artikel/5215962/voor-het-leven-getekend-zo-worden-littekens-minder-zichtbaar
Icepick scars. (z.d.). [foto]. https://www.beautyjournaal.nl/2015/02/13/huidcoach-marielle-over-acne-littekenbehandeling/
Keloïd litteken. (z.d.). [foto]. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Keloid-Face_Semi_Flat,_Facial_Keloid.JPG
Normaal litteken. (z.d.). [foto]. https://www.huidzorghouten.nl/huidaandoeningen/normaal-litteken
Rolling scars. (z.d.). [foto]. https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/littekens/
Foto's niet benoemd: In het publieke domein